रुद्र सुवेदी / नेपालगन्ज 
: बाँकेमा एक वर्ष अघि सुरु गरिएको आमा बचाउ कार्यक्रमले सुत्केरी आमाको मृत्युमा अत्यन्तै कमी आएको पाईएको छ । गत आर्थिक वर्षको पुस १५ गतेसम्म १२ जना सुत्केरी आमाको मृत्यु भएपछि प्रजनन स्वास्थ्य समन्वय समिति बाँकेले पुस १८ गतेदेखि बाँकेमा विशेष आमा सुरक्षा कार्यक्रम सञ्चालन गरेको थियो ।
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय बाँकेका प्रमुख जनस्वास्थ्य अधिकृत खिमबहादुर खड्काले गत आर्थिक वर्ष २०७३÷२०७४ को पुस १५ गतेसम्म १२ सुत्केरी आमाले ज्यान गुमाएपछि बाँकेमा आमा बचाउ विशेष अभियान सञ्चालन गरेको जानकारी दिए । सुत्केरी अवस्थामा ज्यान गुमाउने आमाहरुमा मधेशी तथा मुस्लिम समुदायका आमाहरु बढी भएको कारण पनि विषेश अभियान सञ्चालन गर्नु परेको जानकारी दिदै उनले सो आर्थिक वर्षमा १५ सुत्केरी आमाले ज्यान गुमाउनु परेको बताए ।
उनले भने–‘गते आर्थिक वर्षको पुससम्ममा १२ सुत्केरी आमाले ज्यान गुमाएका थिए भने यो आर्थिक वर्षको पुस १५ सम्म ६ जना सुत्केरी आमाले ज्यान गुमाए । गत वर्षको तुलनामा आमा बचाउ अभियान सञ्चालनपछि ५० प्रतिशत आमाको ज्यान जोगाउन सफल भएका छौ ।’ आमा सुरक्षा कार्यक्रम सञ्चालन गरेपछि २०७३ पुस १८ देखि २०७४ पुस १८ सम्म एक वर्षको अवधीमा ९ जना सुत्केरी आमाले ज्यान गुमाएका छन् ।
उनले २०१६ को गरिएको सर्वेक्षण अनुसार नेपालमा प्रतिलाख जीवित जन्ममा २ सय ३९ आमाको मृत्यु हुने तथ्याङ्क रहँदा सोही तथ्याङ्कलाई आधार मान्दा बाँकेमा हाल करिव १५ हजार जीवित जन्म हुँदा ३० भन्दा माथी आमाको मृत्यु हुने अनुमान गरिएको छ । नेपालले सो तथ्याङ्कलाई सहश्राब्दी विकास लक्षमा पुग्नको लागि सन २०३० सम्म प्रतिलाख जीवित जन्ममा ७० मृत्युमा झार्ने प्रतिबद्धता जनाउदा बाँकेमा ११ जनाको मृत्यु हुने अनमान रहेको बताए ।
उनले आमा सुरक्षा कार्यक्रमका लागि मधेशी, मुस्लिम समुदायमा बढी केन्द्रित रहेर जनशक्ति थप गर्नुको साथै गर्भवती चेक जाँचको लागि आउनेहरुलाई विशेष रुपमा ताकेता गरी उनीहरुको चेकजाँच गर्ने गरेकोले पनि आमा मृत्यु दर घटेको दाबी गरे ।
उनले सुत्केरी भएको ३ दिन र ७ दिनमा घरमै स्वास्थ्यकर्मी पठाई सुत्केरी र वच्चाको स्वास्थ्य अवस्था चेक जाँच गर्ने कार्यक्रम नै बनाउदै लागू गर्नुपर्ने बताए । उनले भने–‘बाँकेमा मधेशी मुस्लिम समुदाय लक्षित सचेतना कार्यक्रम संगै सुत्केरीको घरमै पुगेर ३ दिन र ७ दिनमा जाँच गर्ने साथै उनीहरुको पोषणमा ध्यान दिन सके सुत्केरी आमाको मृत्यु शुन्यमा सजिलै झार्न सकिन्छ ।’
उनले किशोरी आमाको पोषणमा ध्यान नदिदा उनीहरु सुत्केरी अवस्थामा जटिलता हुने भएकोले किशोरीलार्इृ आइरन चक्की खुवाउने कार्यक्रम सुरु गरेपछि यसले पनि मातृ मृत्युदर कम हुने ठोकुवा समेत गरे । सदरलाइनडटकमबाट
